De pers heeft het toch gedaan!

Journalisten houden zichzelf graag voor dat ze de economie objectief verslaan. Maar door hun negatieve berichten wakkeren ze de crisis aan.

Dat blijkt uit een nieuw onderzoek van twee jonge wetenschappers, David Hollanders en Rens Vliegenthart van de Universiteit van Tilburg en die van Amsterdam.

“The influence of negative newspaper coverage on consumer confidence: the Dutch case”, luidt de titel van hun Working Paper dat onlangs verscheen. Daarin bekijken ze de relatie tussen negatieve krantenartikelen over de economie, en het consumentenvertrouwen zoals gemeten door het Centraal Bureau voor de Statistiek.

Crisisverhalen
Ze gingen als volgt te werk. Allereerst lieten Hollanders en Vliegenthart de computer tellen hoe vaak er tussen 1990 en 2008 in het NRC Handelsblad artikelen stonden die een van de volgende termen bevatten: recessie, economische crisis, economische krimp en economische neergang. Voorpagina-artikelen telden dubbel.

Deze termen bleken in die negentien jaar maar liefst 12.979 maal te zijn gebruikt door NRC-redacteuren in 8.806 verschillende artikelen. Vooral in 1993, 1998 (roebelcrisis), 2001 (11 september), in 2003, eind 2007 (begin kredietcrisis) en eind 2008 (hoogtepunt kredietcrisis) stond de krant vol met crisisverhalen. In de laatste periode overigens verreweg het meest. En op momenten dat het aantal negatieve economische verhalen piekte, belandde het consumentenvertrouwen meestal op een dieptepunt.

Gereedschapkist
Maar dat feit op zich bewijst natuurlijk nog niets. Misschien zorgde het lage vertrouwen wel voor negatief economisch nieuws en vervolgens voor de deprimerende artikelen, in plaats van andersom. Hollander en Vliegenthart trekken hun statistische gereedschapkist open om te onderzoeken wat nu precies wat veroorzaakt.

Ze gebruiken daarvoor het concept van ‘Granger causaliteit’ wat er grofweg neerkomt op vaststellen wat eerst kwam, de negatieve artikelen of het lage consumentenvertrouwen.
De conclusie van de onderzoekers is duidelijk: de slechte artikelen veroorzaakten (mede) het lage vertrouwen. Ze kunnen dit verband zelfs kwantificeren: ieder negatief artikel in NRC Handelsblad zorgde voor een daling van de vertrouwensindex met 0,02 punten.

Daar kunnen de NRC-redacteuren het mee doen. Als ze vijftig keer schrijven over ‘economische krimp’ sturen ze het consumentenvertrouwen van de huidige min 23 naar min 24. De winkeliers zullen het ze niet in dank afnemen.

Gematigde toon
De onderzoekers vinden dan ook dat journalisten zich de resultaten van hun onderzoek ter harte moeten nemen. “Journalisten zouden rekening moeten houden met de onafhankelijke invloed die hun artikelen hebben op consumenten”, schrijven ze.

“Door de negatieve economische ontwikkelingen te versterken, zoals de extreem hoge waarden voor negatieve verslaggeving aan het einde van onze onderzoeksperiode aangeeft, hebben de media bijgedragen aan de daling van het consumentenvertrouwen. In dat geval lijkt een meer gematigde toon gepast”.

Lees hier verder...