Wie zette zijn handtekening onder de woekerpolis? Wie kocht de achtergestelde obligaties? Wie koos er voor een zwaar beroep? En wie vergat zich tijdig om te scholen? Precies!
Dertig jaar zwaar werk, dat is voor het Kabinet het absolute maximum. De werkgever moet zorgen dat deze werknemers (stratenmakers, verpleegsters en wie weet wat voor beroepsgroepen nog meer) worden omgeschoold en lichter werk krijgen.
Lukt dat niet, dan draait de werkgever voor straf op voor twee jaar AOW-uitkering, zodat de werknemer toch met 65 jaar kan stoppen met werken. Zo luidt het AOW-plan van de coalitie.
Eigen verantwoordelijkheid
Mijn eerste reactie: waarom de werkgever? Is het niet in de eerste plaats de zaak van de werknemer om te zorgen dat zijn of haar verdiencapaciteit op peil blijft?
Moet iemand met een zwaar beroep werkelijk door de werkgever worden verteld dat het waarschijnlijk niet tot de pensionering is vol te houden?
Logischer is het om de verantwoordelijkheid over de eigen carrière bij de verpleegster of statenmaker zelf te leggen. Last van chronische rugklachten? Begin direct met omscholen en ga op zoek naar lichter werk. Hou je het niet vol in de zorg? Maak een plan van actie.
Onmondige loonslaven
Van mensen helemaal aan het begin van hun carrière – kinderen vaak nog – verwachten we dat ze op eigen houtje een studie kiezen, zelfstandig een opleiding afronden en zonder drang of dwang uitvinden welk werk bij hen past. Ze zoeken het maar lekker zelf uit.
Maar twintig, dertig jaar later behandelen we dezelfde mensen als onmondige loonslaven die door de werkgever voorzichtig naar een andere carrière geduwd moeten worden.
En als die werkgever niet goed voor hen zorgt, krijgt hij een boete. Werknemers zelf verantwoordelijk maken voor hun loopbaan? Dat is toch asociaal!
Hollandse ziekte
Het is de nieuwe Hollandse ziekte. Ook rechters lijden er ook aan. Een accountant met een burn-out klaagde zijn werkgever aan en won eerder dit jaar zijn zaak bij het Gerechtshof.
Dat de man hoog opgeleid was en een grote mate van zelfstandigheid had bij zijn werk, vonden de rechters niet relevant. De werkgever heeft de plicht te voorkomen dat een werknemer overbelast wordt, ook als hij daar zelf nog niet over klaagt.
De werkgever is de babysit. De werknemer heeft geen schuld aan zijn eigen omstandigheden.
Friedrich Nietsche schreef in 1888: ‘Vrijheid is de wil om verantwoordelijk te zijn voor jezelf.’ Die vorm van vrijheid is in Nederland niet erg populair meer.
Friedrich Nietsche schreef in 1888: ‘Vrijheid is de wil om verantwoordelijk te zijn voor jezelf.’ Die vorm van vrijheid is in Nederland niet erg populair meer.
Nout Wellink
Zoals de loopbaan is geoutsourcet naar de werkgever, zo is het bestuderen van financiële contracten uitbesteed aan Nout Wellink en Hans Hoogervorst. Wie met open ogen een hypotheek van vier ton afsluit op een huis dat nog geen drie ton waard is, gaat zich niet stilletjes zitten schamen, maar wordt boos op de toezichthouders en sluit zich aan bij een schreeuwende proteststichting.
Mensen vinden het wel normaal dat een bank hen een onmogelijk lage rente aanbiedt, maar zijn stom verbaasd als er via de kleine lettertjes toch fors wordt afgerekend. “Hoe konden wij dat weten? We zijn bedrogen.”
Als de DSB-bank een achtergestelde obligatie uitgeeft met een rente van twee keer de normale spaarrente, is dat voor ons geen reden om het woordenboek te pakken en uit te zoeken wat ‘achtergesteld’ betekent. Nee, we stappen vol in met al ons spaargeld, en zijn later boos dat de autoriteiten ons daarvan niet hebben weerhouden. Eigen schuld bestaat niet meer.
Natuurlijk, spaar- en beleggingsproducten zijn vaak behoorlijk ingewikkeld. Maar dat is het programmeren van een harddiskrecorder of het in elkaar zetten van een Ikea-wandmeubel ook.
Simpele vuistregels
Bovendien: je hoeft het ook niet precies te snappen. Met twee simpele vuistregels is al een hoop ellende te voorkomen. Ten eerste: leen alleen voor investeringen (een huis of een studie), niet voor verzekeringen en ook niet voor een bankstel of vakantie. Ten tweede: gratis geld bestaat niet, bij zeer hoge spaarrente of lage leenrente zit er altijd een addertje onder het gras.
Is er ook zo’n vuistregel voor het managen van je loopbaan? Misschien deze: vraag je ieder jaar een keer af: als ik nu om mijn eigen baan zou solliciteren, zou ik dan worden aangenomen? Luidt dat antwoord ‘waarschijnlijk niet’, dan is het de hoogste tijd voor bijscholing of een nieuw beroep.
